1. Kiểm tra pháp lý và thực địa song song

Không chỉ xem sổ đỏ. Sau khi nhận chuyển nhượng, hãy:

• So sánh bản đồ thửa đất trên giấy tờ (sổ đỏ/GCNQSDĐ) với vị trí thực tế trên mặt bằng.
• Đo, xác định mốc ranh; nếu cần, yêu cầu cán bộ địa chính xã/phường hoặc văn phòng đăng ký đất đai xác nhận vị trí.

2. Ghi nhận, rào tạm và báo hàng xóm

Người mua nên cắm biển, rào tạm và thông báo với hàng xóm rằng đất đã có chủ. Đây là biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng rất hiệu quả.

3. Theo dõi sát sao, đặc biệt khi đất để trống lâu

Nếu đất chưa xây dựng ngay, hãy kiểm tra định kỳ. Nhờ người thân hoặc hàng xóm trông coi, thông báo ngay khi có dấu hiệu người lạ tập kết vật liệu hay xây móng.

4. Yêu cầu giấy phép xây dựng khi có công trình cạnh tranh

Nếu phát hiện ai đó đang chuẩn bị xây trên lô liền kề hoặc trên phần nghi ngờ, bạn có quyền đề nghị chính quyền cho kiểm tra hồ sơ xin phép xây dựng. Ở đô thị (Hà Nội…) hầu hết công trình nhà ở riêng lẻ đều phải có giấy phép.

5. Hành động pháp lý kịp thời khi phát hiện xây dựng trái phép

Nếu có người xây dựng trên thửa đất mình, nên:

• Nộp đơn tố cáo gửi UBND phường/xã, kèm theo bản sao sổ đỏ và chứng cứ thực địa.
• Yêu cầu lập biên bản, dừng thi công và báo cáo cơ quan quản lý cấp trên nếu phường/lãnh đạo địa phương không xử lý.
• Ghi nhận mọi chứng cứ: ảnh, video, nhân chứng, biên bản làm việc với chính quyền.

6. Lời khuyên thêm

• Khi ký hợp đồng mua bán, nên thêm điều khoản yêu cầu bên bán cam kết không có tranh chấp, và hỗ trợ giải quyết nếu có tranh chấp phát sinh từ thời điểm trước giao dịch.
• Trong khu vực có nhiều lô đất trống, hãy cân nhắc đầu tư rào, làm móng tạm hoặc bắt đầu thi công cơ bản ngay sau khi sang tên để tránh bị lấn chiếm.
• Luôn giữ liên hệ với cán bộ địa chính phường/xã và cập nhật thông báo quản lý trật tự xây dựng của địa phương.